Καρκίνος του πνεύμονα και Θωρακοχειρουργική

του Εμμανουήλ Γεωργιαννάκη*

Ο καρκίνος του πνεύμονα στις μέρες μας αντιπροσωπεύει τον συχνότερο καρκίνο στους άντρες και τον δεύτερο συχνότερο καρκίνο στις γυναίκες με τάση όμως να κατακτήσει και στο ασθενές φύλο την πρώτη θέση. Οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα στον γενικό πληθυσμό αντιπροσωπεύουν το 25 % περίπου του συνόλου των θανάτων από κακοήθειες.

Αν το παρουσιάζαμε λίγο διαφορετικά, θα λέγαμε ότι ο ένας στους τέσσερις ανθρώπους που πεθαίνουν από καρκίνο, πεθαίνει από καρκίνο του πνεύμονα.

Δύο μεγάλες ιστολογικές ομάδες διακρίνονται στον καρκίνο του πνεύμονα και είναι ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα SCLC (Small Cell Lung Cancer) και ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα NSCLC (Non Small Cell Lung Cancer). Στον μη μικροκυτταρικό τύπο ανήκουν οι ιστολογικοί τύποι: Αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα, Πλακώδες καρκίνωμα του πνεύμονα και Καρκίνωμα από Μεγάλα Κύτταρα με τους υπότυπους τους.

Ο ιστολογικός τύπος έχει τεράστια σημασία στη αντιμετώπιση και την πρόγνωση. Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να εξαιρεθεί χειρουργικά αυστηρά μόνο στο πρώτο στάδιο της νόσου. Αντίθετα ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος χειρουργείται και σε μεγαλύτερα στάδια. Συνεπώς, το μεγάλο άγχος ιατρών και ασθενών είναι αρχικά να αποδειχθεί ιστολογικά ότι μια κακοήθης νεοπλασία του πνεύμονα δεν είναι ο μικροκυτταρικός τύπος και συνεπώς ο ασθενής μπορεί να χειρουργηθεί, γεγονός που του προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα.

Η παραπάνω κατάσταση επιβάλλει ιδιαίτερη προσοχή από όλους μας στο θέμα της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Τόσο η πρόληψη, όσο και η έγκαιρη διάγνωση μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και στην τελική ίαση του ασθενούς με νεοπλασία πνεύμονος.

Τι σημαίνει όμως πρόληψη ?

Σημαίνει αποφυγή των προδιαθεσικών παραγόντων του καρκίνου του πνεύμονα. Των παραγόντων, δηλαδή, που μπορούν να οδηγήσουν ή να επιταχύνουν την δημιουργία ενός όγκου στον πνεύμονα. Αυτοί είναι το κάπνισμα, οι ακτινοβολίες (συσκευές που ακτινοβολούν όπως οι οικιακές ηλεκτρικές συσκευές, τα κινητά τηλέφωνα, οι ραδιενεργές ουσίες, κλπ.) το στρες, τα φυτοφάρμακα, οι τοξικές ουσίες που μέσω της αναπνοής οδηγούνται στους πνεύμονες ( π.χ. βαφές, κλπ.). Θα προτείναμε λοιπόν να μην έχουμε δίπλα μας το κινητό τηλέφωνο σαφώς κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά και άλλες ώρες της ημέρας, να αποφεύγουμε να βρισκόμαστε πχ δίπλα στον φούρνο την ώρα του μαγειρέματος, να χρησιμοποιούμε μια μάσκα αν πρέπει να κάνουμε μια εργασία με βαφές, κλπ.

Ιδιαίτερη σημασία όμως πρέπει να δώσουμε και σε μέτρα που παίρνουμε ώστε να βοηθούμε τον οργανισμό μας να καταπολεμά τις δυσλειτουργίες του, όπως η άθληση, το περπάτημα, η σωστή διατροφή, δημιουργία προσωπικού χρόνου με ευχάριστες ενασχολήσεις προς εκτόνωση και αποφυγή του στρες, αρκετές ώρες ύπνου κλπ.

Όσον αφορά στην έγκαιρη διάγνωση, αυτό που πάντα θα έχουμε στον ετήσιο προγραμματισμό μας είναι ο ετήσιος ιατρικός μας έλεγχος. Ένας ετήσιος ιατρικός έλεγχος σε έναν ιατρό εμπιστοσύνης μας, μπορεί έγκαιρα να διαγνώσει όχι μόνο τον καρκίνο του πνεύμονα αλλά και τα υπόλοιπα προβλήματα υγείας που μπορεί να μας παρουσιαστούν. Και φυσικά το να αποφεύγουμε λόγω φόβου να το κάνουμε ή απλά από αμέλεια,  θα μας οδηγήσει στην καθυστερημένη διάγνωση και πολλές φορές στην αποτυχία θεραπείας.

Σε αυτή τη μάχη η σύγχρονη Θωρακοχειρουργική έχει να προσφέρει πραγματικά πολλά τόσο σε διαγνωστικό όσο και σε θεραπευτικό επίπεδο.

Σε διαγνωστικό επίπεδο, μια σειρά από χειρουργικές και ελάχιστα επεμβατικές πράξεις όπως: βρογχοσκοπήσεις, πλευροσκοπήσεις – θωρακοσκοπήσεις με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο uniportal θωρακοσκόπησης, βιοψίες πνεύμονος, βιοψίες υπεζωκότα, με τεχνικές που απαιτούν από καθόλου έως ελάχιστη νοσηλεία και σε αρκετές περιπτώσεις χωρίς γενική αναισθησία. Ακόμη, στις περιπτώσεις που απαιτείται, θωρακοσκοπικές βιοψίες VATS (Video Assisted Thoracoscopic Surgery) και φυσικά, ανάλογα με τις ενδείξεις, ανοικτές χειρουργικές βιοψίες .

Σε θεραπευτικό επίπεδο, με θωρακοσκοπικές ή ανοικτές χειρουργικές τεχνικές, όλες οι ενδεικνυόμενες εκτομές του πνεύμονος όπως τμηματεκτομές , λοβεκτομές και πνευμονεκτομές, δίνουν ουσιαστικές και ριζικές λύσεις στον καρκίνο του πνεύμονος.

Στο σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι η χειρουργική του πνεύμονα έχει κάποιες βασικές αρχές για την σωστή αντιμετώπιση και αυτές είναι:
Α) η ανατομική παρασκευή των ιστών του πνεύμονα (που σέβεται πλήρως, δηλαδή, την φυσιολογική ανατομία του ασθενούς)
Β) τα ελεύθερα νόσου  χειρουργικά όρια
Γ) η «don’t touch» τεχνική, δηλαδή να μην αγγίζεται ο όγκος κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, ώστε να μην εξαπολύονται καρκινικά κύτταρα στη συστηματική κυκλοφορία και να αυξάνει έτσι η πιθανότητα μετάστασης. Σε αυτό το σημείο δίνουμε ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή, σεβόμενοι πλήρως την σειρά των αγγειακών αποκλεισμών αλλά και αποκλεισμού της κυκλοφορίας του όγκου πριν αρχίσουν οι μείζονες χειρουργικοί  χειρισμοί
Δ) υποχρεωτικός λεμφαδενικός καθαρισμός, έστω και αν προεγχειρητικά οι απεικονίσεις δεν αναδεικνύουν προσβολή των λεμφαδένων.
Η σωστή και έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί και το κλειδί για την θεραπεία του.

Στον αγώνα για την θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα, η Θωρακοχειρουργική αποτελεί την αιχμή του δόρατος και με την βοήθεια των υπολοίπων ειδικοτήτων που εμπλέκονται θεραπευτικά στο θέμα, όπως η ογκολογία, η ακτινοθεραπεία  κλπ, δίνουν πλέον ουσιαστικές λύσεις στην καταπολέμηση του.

* Εμμανουήλ ΓεωργιαννάκηςΘωρακοχειρουργός

• Metropolitan Hospital Νέο Φάληρο
• Meditarraneo Hospital Γλυφάδας

Τηλ.: 6972 270 238, e-mail: egeorgiannakis@yahoo.com